مرور یکی از تاریخی ترین زمین‌لرزه‌های ایران با قدمت ۹۰ سال | زلزله سلماس

 به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی نوشت: ۹۰ سال قبل، روز قبل از زلزله اصلی سلماس در استان آذربایجان‌غربی، ساعت ۱۱ صبح شانزدهم اردیبهشت ۱۳۰۹، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۵ رخ داد.  

پیش‌لرزه صبح شانزدهم اردیبهشت به هشت روستا و همچنین دیلمقان آسیب رساند و ۲۵ نفر را کشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس از آن دستور تخلیه ساکنان صادر شد و به همین دلیل تلفات زمین‌لرزه اصلی که سحرگاه ۱۷ اردیبهشت رخ داد، به دو هزار نفر محدود شد. این موضوع با هوشمندی استاندار و فرمانداران وقت امکان‌پذیر شد که با همان زلزله با بزرگای ۵ در میانه روز شانزدهم اردیبهشت، دستور تخلیه مردم را صادر کردند.  

وقتی زمین‌لرزه نیمه‌شب هفدهم اردیبهشت رخ داد، اکثر مردم بیرون از ساختمان‌ها بودند. انتظار می‌رفت در زمین‌لرزه اصلی، اگر پیش‌لرزه‌ای در کار نبود و تصمیم پیشگیرانه اجرا نشده بود، بسیار فراتر از این تعداد کشته می‌شدند. در این زلزله، دیلمقان، کهنه‌شهر و روستاهای اطراف به کـلـی تـخریب شـدنـد.  

بعـد از زلزلـه، در شمـال ‌غربی ویرانـه‌های دیـلمـقان، شـهری جدیـد به مـهندسی اسدالله خاور با مشورت مهندسان آلمانی احداث شد که از آن روز به بعد به نام شاهپور نامیده شد.  

این شهر -شاهپور- اولین شهر شطرنجی ایران مدرن بود که بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ مجدد به نام تاریخی سلماس نامیده شد. زمین‌لرزه‌های با بزرگای ۵.۷ بامداد ۹۸/۱۲/۴ و بزرگای ۶ در عصر ساعت ۱۹:۳۰ همان روز در قطور آذربایجان غربی در سوی دیگر مرز ایران و ترکیه در «باش‌قلعه» نیز موجب خرابی فراوان شد. در ۷۰ روز که از رخداد این زمین‌لرزه‌ها می‌گذرد، ۴۷۰ پس‌لرزه با بزرگای ۲ تا ۵ ثبت شده و ۲۴ پس‌لرزه با بزرگای بین ۴ تا ۵ نیز رخ داده و برآورد می‌شود که در صورت وجود شبکه لرزه‌نگاری با تعداد زیاد ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در این ناحیه مرزی، در حدود دو هزارو ۷۰۰ پس‌لرزه با بزرگای ۲ یا بیشتر در این ناحیه رخ داده باشد.  

یکی از آخرین این پس‌لرزه‌ها -تا زمان نوشته‌شدن این یادداشت- در بامداد ۹۹/۲/۱۳ با بزرگای ۲.۵ رخ داد. مسأله مهم آن است که گسل زمین‌لرزه‌ای زلزله بامداد ۹۸/۱۲/۴ قطور با راستای شمال‌ شرق- جنوب ‌غرب و سازوکاری کششی، یک تلاقی با روند گسل با راستای شمال‌ غرب-جنوب ‌شرق در جنوب قطور دارد که موجب زلزله عصر ۹۸/۱۲/۴ با بزرگای ۶ شد. در واقع به نظر می‌رسد جنبایی گسل در زلزله اول، موجب تحریک گسل متلاقی با آن و حدود ۱۰ ساعت بعد از زلزله بامداد، موجب رخداد زلزله دوم با بزرگای ۶ شده باشد.  

این همان روندی است که در ادامه به سلماس می‌رسد و موجب زمین‌لرزه‌های ۱۶ و ۱۷ اردیبهشت ۱۳۰۹ سلماس هم شده است. این تلاقی‌ها از نظر تحریک رخداد زمین‌لرزه‌های اصلی بعدی همواره از نگاه زلزله‌شناسان حائز اهمیت فراوان‌اند.  

قطعات گسل زمین‌لرزه‌ای سلماس در نزدیکی شهر سلماس و مجاورت روستای ملحم و در محل گورستان مسیحیان آشوری، به صورت یک افتگاه گسله با ارتفاع حدود دو تا چهار متر، هنوز بعد از ۹۰ سال دیده می‌شود. امروزه جمعا در طول حدود ۱۶ کیلومتر می‌توان این گسل زمین‌لرزه‌ای را دنبال کرد و نگارنده در بازدیدهای سال ۱۳۷۳ و ۱۳۹۲ به بررسی میدانی این گسل پرداخته است.  

زلزله‌های ۹۸/۱۲/۴ قطور به بیش از سه‌هزارو ۵۰۰ واحد مسکونی در این منطقه آسیب زد و حدود ۲۸ روستا در حوالی قطور از این حادثه آسیب دیدند؛ اما این حادثه هیچ‌گونه خسارت جانی برای ایرانی‌ها به همراه نداشت و فقط افرادی زخمی شدند.  

در شهر وان ترکیه ۹ نفر کشته شدند. شهرهای ارجیش و وان روی رسوب‌های ضخیم‌لایه و بیشتر نرم ساخته شده‌اند و به همین دلیل است که با تشدید امواج لرزه‌ای، خسارت‌های گسترده‌تری در ترکیه رخ داد. از نظر تاب‌آوری، شهرهای مرزی ایران و ترکیه شبیه هم هستند و در وان ترکیه شهرک‌هایی مثل مسکن‌ مهر در ایران وجود دارد که بعد از زمین‌لرزه اول آبان ۱۳۹۰ وان با بزرگای ۷.۲، از آنها بازدید کردیم. کم‌توسعه‌یافته‌ترین مناطق ترکیه در شرق این کشور و در مرز با ایران قرار دارد؛ درصورتی‌که مناطق شمال‌ غربی ایران را نمی‌توان کم‌توسعه‌یافته‌ترین مناطق ایران دانست. ضمنا در چند ماه اخیر نیز زلزله‌هایی نسبتا قوی در این منطقه رخ داد.  

دو زلزله با بزرگای ۴.۷ در ۲۸ آبان ۹۸ و ۲۷ بهمن‌ ۹۸ در همین پهنه رومرکزی زلزله‌های قطور رخ داده بود. اگر پایش زلزله‌های کوچک در ایران انجام شود، این ناحیه یکی از مهم‌ترین نواحی کشور برای ارزیابی احتمال رخداد زلزله‌های بعدی است؛ البته ان‌شاءالله زمانی که برای ایجاد شبکه‌های لرزه‌نگاری با تعداد زیاد دستگاه‌های لرزه‌نگاری، برخط‌کردن شبکه‌ها و ارتباط بین‌المللی و برخط علمی با شبکه‌های لرزه‌نگاری ترکیه و سایر کشورهای همسایه، هزینه و انرژی لازم مصرف شود و این‌گونه فعالیت‌ها خارج از اولویت فرض نشود.  

کد خبر 507998 برچسب‌ها زلزله استان آذربایجان غربی

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: زلزله استان آذربایجان غربی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۲۸۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری هفتمین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های تهران و روسیه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران محمد مقیمی رییس دانشگاه تهران در دیدار با سفیر فدراسیون روسیه در ایران که در محل دفتر رئیس دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به رو به جلو بودن روابط بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: بر اساس آنچه که در عرصه دیپلماسی می‌گذرد، شاهد هماهنگی بسیار خوب بین دیپلمات‌های ایران و روسیه هستیم و معتقدیم که این دیپلماسی باید در بخش علمی هم به همین میزان از اهمیت و قوت برخوردار باشد تا بتوانیم روابط سیاسی خوبی که بین دو کشور شکل گرفته است را از طریق دیپلماسی علمی پایدار و تقویت کنیم.

وی با ابراز خرسندی از برداشته شدن قدم‌های مثبت در سال‌های اخیر در مسیر تقویت دیپلماسی علمی و گسترش روابط علمی دانشگاه‌های ایران و روسیه، تاکید کرد: در کنار روابطی که هر یک از دانشگاه‌های ایران با دانشگاه‌های روسیه دارند، قریب یک دهه است که اجلاس مشترک رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه شکل گرفته است و شاهد برگزاری اجلاسیه‌های رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه به صورت حضوری و مجازی و به میزبانی هر دو کشور بوده‌ایم.

رئیس دانشگاه تهران با یادآوری اینکه آخرین اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه سال گذشته به میزبانی دانشگاه دولتی مسکو در روسیه برگزار شد، گفت: این اجلاس قرار است در سال جاری در ایران برگزار شود و دانشگاه تهران در حال تدارک این برنامه در تهران است.

مقیمی در ادامه به تشریح سابقه درخشان فرهنگ و تمدن ایران پرداخت و بیان داشت: یونسکو در سال ۲۰۱۷ میلادی دانشگاه جندی شاپور ایران را به عنوان قدیمی‌ترین نهاد علم در جهان معرفی کرد و در آن سال، قدمتی ۱۷۵۰ ساله را برای دانشگاه جندی شاپور ثبت نمود. این درحالی است که قبل از آن، رکورد قدیمی‌ترین دانشگاه دنیا برای دانشگاه بولونیا در ایتالیا با بیش از ۱۲۰۰ سال قدمت ثبت شده بود.

وی خاطرنشان کرد: هر چند ۹۰ سال از قدمت مجموعه فضاهای فیزیکی حال حاضر دانشگاه تهران می‌گذرد اما با توجه به قدمت سنت دانشگاهی در ایران، پیشینه دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی ایران محدود به این ۹۰ سال نیست. شورای عالی انقلاب فرهنگی در اواخر فروردین ماه مصوبه‌ای گذراند که طی آن زمینه اتصال قدمت جندی شاپور به دانشگاه تهران مهیا شد. بنابراین دانشگاه تهران که به عنوان میراث‌دار دانشگاه جندی شاپور شناخته می‌شود و از طرفی نماد آموزش عالی ایران نیز است، با ۱۷۵۷ سال قدمت و پیشینه، آموزش عالی ایران را در جهان نمایندگی می‌کند.

رئیس دانشگاه تهران به انتظار نهادهای تصمیم‌گیر در جمهوری اسلامی ایران به منظور ایفای نقش محوری دانشگاه تهران در تعاملات علمی داخلی و بین‌المللی، گفت: فرصت خوبی فراهم شده است تا علاوه بر روابطی که در سال‌های اخیر با دانشگاه‌های روسیه برقرار کرده‌ایم، از منظر جایگاه و مأموریت جدیدی که به دانشگاه تهران در زمینه تدوین سند دانشگاه تمدن‌ساز سپرده شده است، بتوانیم نقطه عطف جدیدی را بین دانشگاه‌های ایران و روسیه ایجاد کنیم.

وی با اشاره به دعوت از رؤسای دانشگاه‌های برتر کشورهای مختلف از جمله روسیه به منظور حضور در آئین افتتاح بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت دانشگاهی در ایران همزمان با نودمین سال تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران در ۸ خرداد ماه ۱۴۰۳، گفت: در کنار این آئین می‌توانیم نشست‌های دوجانبه با رؤسای دانشگاه‌های جهان داشته باشیم.

مقیمی در این دیدار که رئیس دانشکده هوافضای دانشگاه تهران نیز حضور داشت، با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه همکاری تحقیقاتی مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی مسکو برای ساخت و بهره‌برداری از یک ماهواره تحقیقاتی مشترک، گفت: کارهای مطالعاتی و عملیاتی این پروژه تحقیقاتی آغاز شده و در جریان است، البته انتظار داریم که کار با سرعت بیشتری پیش برود.
دکتر الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران نیز در این دیدار که با حضور دکتر مهدی فکور معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تهران و دکتر دلاور مدیرکل امور اعضای هیأت علمی و دانشجویان بین‌الملل دانشگاه تهران برگزار شد، در برشمردن دیگر زمینه‌های علمی برای همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه‌های برتر روسیه، از جمله در حوزه‌های مدیریت رسانه، حکمرانی و غیره اعلام آمادگی کرد و گفت: دانشگاه تهران در آئین افتتاح بزرگداشت سنت ۱۷۵۷ ساله سنت دانشگاهی که ۸ خرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار می‌شود، میزبان رؤسا و هیأت‌های بلندپایه دانشگاهی از کشورهای مختلف از جمله روسیه است.

«الکسی ددوف» سفیر فدراسیون روسیه در تهران نیز که به همراه «ایگور دمکین» رایزن سفارت فدراسیون روسیه در جمهوری اسلامی ایران در این دیدار حضور پیدا کرده بود، با ابراز خرسندی از بازدید مجموعه‌ای دانشگاهی به قدمت دانشگاه تهران، همکاری علمی را یکی از مؤلفه‌های اصلی در روابط بین دولت‌ها دانست و برای گسترش همکاری‌ها و اقدام ویژه به منظور اجرایی‌سازی تفاهم‌نامه‌های موجود فی‌مابین دانشگاه تهران و دانشگاه‌های روسیه اعلام آمادگی کرد و درخواست نمود تا زمینه‌ای به منظور سفر دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مسکو از دانشگاه تهران و آشنایی با ظرفیت‌های تمدنی ایران فراهم شود.

کد خبر 6098199